Η Καβάλα είναι μια πόλη στη βόρεια Ελλάδα, το κύριο λιμάνι της ανατολικής Μακεδονίας και η πρωτεύουσα του Νομού Καβάλας
Βρίσκεται στον κόλπο της Καβάλας, απέναντι από το νησί της Θάσου και στον αυτοκινητόδρομο Εγνατία, μια ώρα και μισή με το αυτοκίνητο από τη Θεσσαλονίκη (δυτικά) και σαράντα λεπτά με το αυτοκίνητο για Δράμα (37χλμ. Βόρεια) και Ξάνθη (56 χλμ ανατολικά)
Νεάπολη, Χρυσούπολη, Καβάλα: Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα, η ιστορία της πόλης χρονολογείται από την Προϊστορική εποχή. Αρχικά ο πυρήνας της πόλης περιοριζόταν στην περιοχή της Παναγίας, η οποία κατοικήθηκε αδιάκοπα από τον 7ο αιώνα π.Χ. Μετά από 2500 χρόνια όμως, στις αρχές του 16ου αιώνα, η Καβάλα επεκτάθηκε στη διατήρηση αυτών των νέων συνόρων μέχρι το 1870, μόνο μετά το 1928 άρχισε να διαμορφώνει τη σημερινή του δομή. Η στρατηγική και οικονομική της σημασία κατά τη διάρκεια των αιώνων αποδίδεται στη στρατηγική της θέση στην Εγνατία, η οποία διασχίζει την πόλη που συνδέει την Ανατολή και τη Δύση με το λιμάνι της και με τη φυσική οχύρωση της χερσονήσου στην οποία χτίστηκε η παλιά πόλη
Περιήγηση στην Παλιά Πόλη (Παναγία)
Τα σημαντικότερα αξιοθέατα στην περιοχή της Παναγίας είναι το Κάστρο, η Ακρόπολη, το Ιμαρέτ και ο παλιός Φάρος στο τέλος της οδού Θεοδώρου Παυλίδου, κάτω από την οποία βρίσκονται οι βράχοι της Παναγίας. Το ορόσημο της Παλιάς Πόλης είναι η πλατεία Μοχάμεντ Αλί, που κυριαρχείται από το άγαλμά της, που βρίσκεται ανάμεσα στο “κονάκι” (το σπίτι του χτισμένο στα τέλη του 18ου αιώνα) και την εκκλησία της Παναγίας, χτισμένη το 1965 πάνω στα ερείπια ενός παλαιότερου μεταβυζαντινή τρίκλιτη βασιλική. Μια περιήγηση στην οδό Μοχάμεντ Αλί θα σας οδηγήσει στην παλαιότερη συνοικία της πόλης, όπου θα έχετε την ευκαιρία να επισκεφτείτε το τζαμί Hussein Bey (ή Μουσικό Τζαμί).
Η σύγχρονη πόλη
Η Καβάλα διαθέτει ένα μοναδικό χαρακτήρα που αντικατοπτρίζει το πρόσφατο παρελθόν της: νεοκλασικά αρχοντικά και μεγάλες αποθήκες καπνού προκαλούν τη μνήμη ενός μακρινού παρελθόντος, όταν κυριαρχεί η πλούσια αστική τάξη στην πόλη. Στη «Μέκκα του καπνού», όπως κατονομάστηκε η Καβάλα στο παρελθόν, χιλιάδες καπνιστές, άντρες και γυναίκες, κέρδισαν τη ζωή τους. Τα πρόσωπά τους θα παραμείνουν ζωντανοί για όλη την αιωνιότητα χάρη στις ασπρόμαυρες φωτογραφίες που κοσμούν τα τείχη του Μουσείου Καπνού της πόλης. Στο λιθόστρωτο λιμάνι, γεμάτο με φοίνικες, κάθεστε δίπλα σε άλλα σύγχρονα κτίρια και ψαροταβέρνες, ενώ τα ψαροκάικα αντανακλούν τα γαλάζια νερά.
Το πιο δημοφιλές σημείο συνάντησης της πόλης είναι η πλατεία Ελευθερίας ενώ το πιο βολικό σημείο είναι η πεζοδρομημένη οδός Μεγάλου Αλεξάνδρου που διαθέτει κομψά καταστήματα, καφετέριες, μπαρ καθώς και αποθήκη καπνού που έχει μετατραπεί σε εμπορικό κέντρο. Κοντά στην πλατεία Ελευθερίας βρίσκεται η παλιά γραφική γειτονιά του Αγίου Νικολάου, όπου βρίσκεται και η ομώνυμη εκκλησία – πρώην τζαμί. Στα λείψανα ενός αρχαίου πυλώνα μπορεί κανείς να δει , σύμφωνα με την παράδοση, το αποτύπωμα του Αποστόλου Παύλου, άφησε εκεί από την εποχή που επισκέφθηκε για πρώτη φορά την πΓΔΜ.
Επτά σημαντικά κτίρια
- Tokos Hall (1879). Η κατοικία του καλλιεργητή καπνού Δ. Τόκο που φιλοξένησε το προξενείο της Ιταλίας για δύο χρόνια (1879-80) και χαρακτηρίζει τα οθωμανικά, νεοκλασικά και μπαρόκ στοιχεία. Σήμερα είναι έδρα του 12ου Τμήματος Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
- Η παλιά σχολή θηλέων, ένα νεοκλασικό κτίριο, το οποίο φιλοξενεί σήμερα το 10ο Δημοτικό Σχολείο.
- Μεγάλη Λέσχη, (1910). Ένα νεοκλασικό αρχοντικό που φιλοξενεί σήμερα τη Δημοτική Βιβλιοθήκη.
- Το Δημαρχείο (1890), πρώην κατοικία του ουγγρικού εμπόρου καπνού Pierre Herzog.
- Wix Hall (1898-1900), η οποία υπήρξε η κατοικία του Γερμανικού βαρώνος Adolf Wix von Zsolna μέχρι το 1925. Από το 1989 στεγάζει τις δημοτικές αρχές.
- Η καθολική αποστολή (1888-92), ένα κτίριο που στεγάζει το γαλλικό προξενείο καθώς και μια σχολή γαλλικής γλώσσας.
- Η Δημοτική Αποθήκη Καπνού (χτισμένη γύρω στο 1900) με στοιχεία οθωμανικής, νεοκλασικής και μπαρόκ.
Καμάρες
Οι Καμάρες, που σημαίνουν τόξα, είναι το εμπορικό σήμα της Καβάλας και ένα μνημείο που είναι καταχωρημένο. Είναι στην πραγματικότητα ένα υδραγωγείο που χτίστηκε το 1550 από τον σουλτάνο Σουλεϊμάν Β, το μεγαλοπρεπή και επισκευάστηκε τον 19ο αιώνα από τον Μεχμέτ Αλί για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες ύδρευσης της πόλης. Πρόκειται για μια μνημειακή κατασκευή, ύψους 52 μέτρων, αποτελούμενη από 60 καμάρες. Στις Καμάρες σκαρφαλώνουν μερικά όμορφα επισκευασμένα σπίτια πρόσφυγες καθώς και καταστήματα του 20ου αιώνα.
Το Κάστρο και η Ακρόπολη
Η Ακρόπολη χτίστηκε από τους Οθωμανούς μεταξύ 1425 και 1530 πάνω στα ερείπια ενός βυζαντινού κάστρου. Αποτελούσε από τα εσωτερικά και εξωτερικά τοιχώματα, τα οποία συνδέουν την ακρόπολη με τα τείχη της χερσονήσου, ενισχύοντας το κάτω μέρος του λόφου στο πλάι της θύρας.
Το κάστρο χτίστηκε σε μια εποχή που ο πόλεμος διεξήχθη με πρώιμα όπλα όπως τόξα, βέλη και σπαθιά. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν μπορούσε να υπερασπιστεί επαρκώς την περιοχή και έπαψε να λειτουργεί ως αμυντικό φρούριο τα επόμενα χρόνια. Περίπου το 1700 μ.Χ. έγινε χώρος φυλάκισης και εξορίας. Οι τοίχοι γύρω από τη χερσόνησο της Παναγίας ανακατασκευάστηκαν από τους Οθωμανούς στις αρχές του 16ου αιώνα για να προστατευθεί η πόλη των 130 εκταρίων
Ιμαρετ
Το Imaret είναι ένα εντυπωσιακό κτίριο που στήθηκε από τον Mehmet Ali (1769-1849) ως δωρεά στην πατρίδα του. Ο Αλί γεννήθηκε στην Καβάλα και αργότερα έγινε ηγεμόνας της Αιγύπτου. Βρίσκεται στη δυτική πλευρά της Παλιάς Πόλης, στην Παναγία, καταλαμβάνοντας έκταση 3500 μ2. Ήταν όμορφα ανακαινισμένο από τους Μισιριάνους, μια οικογένεια εμπόρων καπνού. Το συγκρότημα των κτιρίων ήταν ένα “kulliye” – ένα θρησκευτικό σχολείο – ίσως το τελευταίο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που προσφέρει κοινωνικές και εκπαιδευτικές υπηρεσίες. Στις εγκαταστάσεις του φιλοξένησαν δύο Madrasahs (θρησκευτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα), δύο mestzit (χώρους προσευχής), ένα imaret (κουζίνα για σούπα), ένα mekteb (δημοτικό σχολείο), γραφεία και κοιτώνες.
Ο αρχικός εκπαιδευτικός και φιλανθρωπικός σκοπός του ιδρύματος τελικά άλλαξε και μετά το 1858 θεωρήθηκε ακόμη και επιβλαβής για την πόλη. Συνέχισε όμως να λειτουργεί ως θρησκευτική σχολή μέχρι το 1902 και ως φιλανθρωπικό ίδρυμα μέχρι το 1923. Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στις αρχές της δεκαετίας του ’70, ο Imaret κατοικήθηκε από πρόσφυγες. Μετά το 1967 ο Imaret εισήλθε σε μια εποχή παρακμής. Η ανακαίνισή του διήρκεσε 22 μήνες και σήμερα λειτουργεί ως πολυτελές ξενοδοχείο.
Η Μέκκα του καπνού
Η καπνοκαλλιέργεια ξεκίνησε στην Καβάλα στις αρχές του 19ου αιώνα, αποτελώντας αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της πόλης για πάνω από 150 χρόνια, όπου ήταν και ο λόγος ότι η πόλη ήταν πλούσια και σε ευημερία . Από το 1918 και μετά, στην Καβάλα λειτουργούν περίπου 50 καπνοβιομηχανίες, ενώ οι 160 αποθήκες καπνού απασχολούσαν τους μισούς καπνιστές της χώρας (περίπου 14.000).
Ωστόσο, η παγκόσμια οικονομική κρίση που ξέσπασε το 1929, το γεγονός ότι το επάγγελμα έγινε λιγότερο «προστατευμένο» και η απόσυρση πολλών ανθρώπων από την καπνοβιομηχανία οδήγησε το μεγαλύτερο κέντρο καπνού των Βαλκανίων σε μεγάλη πτώση.
Το Μουσείο Καπνού
Μην χάσετε την ευκαιρία να επισκεφτείτε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον μουσείο που διηγείται την ιστορία της καπνοβιομηχανίας στην Καβάλα. Τα εκθέματα περιλαμβάνουν εργαλεία που σχετίζονται με την επεξεργασία καπνού, φωτογραφίες και σπάνια έγγραφα
